Мнемотехниканы

қолдана отырып баланың тілін дамыту

«Баланы бір бес сөзге үйрету үшін, ол өте  ұзақ және бекерге қиналады, бірақ сондай жиырма сөзді суретпен қосып көрсетсеңіз, ол оны жылдам, тез қағып алады» К.Д. Ушинский.

Мнемотехниканы-ол қолдану іс-әрекетінің жүйесі, есте сақтады нақты қолдау, ақпаратты сақтау және

қолдану, сонымен қатар тілін дамыту.

Қазіргі кезде мектепке дейінгі балалармен мнемотехниканы қолдану өте тиімді. Мақсаты ойының дамуы, қабылдау іс-әрекетінің, көңілдің дамуы, тілдің толық дамуына сол әсер етеді. Оқытудың негізгі мақсаты шығармашылықты танудың дамуы.

Бала тілінің дамуын қалай қалыптастыру, ол көп сөзді палитраға толтыру, әдемі сөздер. Балаға сөйлеу ритмін сезінуге қалай көмек беру, сөздің әуенін, естіген сөздің мазмұнына уайымдау? Баланың эмоционалды сезіну жүйесінің дамуына қалай бағыт беру, коммуникативті сөйлеуге көмек беру?

Бұл сұрақтардың барлығына мен жауапты мнемотехника әдістемесінде таптым. Баламен жұмыс жасаған кезде ең маңызды орынды дидактикалық материал ретінде –мнемокесте алады.

Мнемокесте -бұл тізбе, онда нақты керекті ақпарат салынған. Кішкентай балаларға мен графикалық бейнеде кейіпкерді тығып қоямын. Барлық ертегілер, әңгімелер, тақпақтар, санамақтар барлығы мнемотаблицада жасалып,  сақталса жұмыс барысында тиімді. Жыл бойы балаларға тақпақтарды тез жаттап алуға, ертегілерді есте сақтап, өз сөзімен айта алу, сурет бойынша әңгімелеуде маңызы зор.

Мысалы: Өзі дөңгелек, өзі қызыл, тәтті, түсі әр түрлі, ағашта өседі.

Баланың тілін дамытуға халық ауыз әдебиетін орынды, жүйелі пайдалана білген әрбір тәрбиеші баланың санасын арттыра отырып, түсінігін кеңейтіп ұғымын байытады. Сонымен қатар баланың ойлау белсенділігі артады, өз бетімен жұмыс түрі дамиды, сөз топтарын меңгереді, өз ойын еркін жеткізе алады.

Мнемокестесін пайдалану бұл сызба-кестелермен жұмыс істеуді үйрету кезінде төмендегідей жұмыстар жүргізіледі. Берілген тақырыптың мәтінін айтуда сызба-кестесінің кестелері тек сурет арқылы беріледі. Мысалы: «Мақта қыз бен мысық» ертегісі балаларға таныс. Ал, енді оның мазмұнын айту үшін сурет кестесін қолданамыз.

Балалар, ертегінің жүйесін шатастырмас үшін бұл суреттер ретімен қойылады. Балалар суретке қарап отырып, ертегіні айтып береді.

Мақтақыз

 Мысалы: «Заттарды суреттеу» немесе «Ойыншықтар» тақырыбы бойынша әңгіме құрарда тірек сызбалар алған қолайлы. Ал, балалар оған қарап пішінін, түсін, қай топқа жататынын, не үшін қажеттігін, неден жасалғанын айта алады.